Ilgın Hanım, D vitamini nedir ve vücudumuz için neden önemlidir?
D vitamini bir hormondur. Vücudumuzda birçok hormon sisteminin işleyişini düzenler. Kemik sağlığını korumak için D vitamini olmazsa olmazdır. Kalsiyum ve fosfor vücudumuzda ancak D vitamini varlığında emilebilir. D vitamini önemlidir, çünkü düşük D vitamini seviyeleri birçok hastalık ile ilişkilendirilmiştir. Kalp damar hastalıkları, psikolojik sorunlar, otoimmün hastalıklar, kemik erimesi, enfeksiyon hastalıkları bunlardan başlıcalarıdır.
D vitamini eksikliğinde neden enfeksiyonlara eğilim artar?
D vitamininin, vücudumuzu savunmakla görevli beyaz kan hücrelerini güçlendirici ve işleyişlerini düzenleyici etkisi vardır. D vitamini eksik olduğunda vücudumuzun savunma mekanizmaları bozulur ve enfeksiyonlara eğilim artar.
‘D VİTAMİNİ GÜNEŞTE SENTEZLENEN BİR HORMONDUR’
D vitamini düşüklüğü kimlerde daha sık beklenir?
Uzun süre kapalı alanlarda bulunanlarda D vitamini düzeylerinin daha düşük olması beklenir, çünkü bilindiği üzere D vitamini güneşte sentezlenen bir hormondur. Kış aylarında cildimizin güneşe maruziyeti azaldığından D vitamini seviyeleri düşer. İleri yaşlarda, cildin daha az D vitamini sentezlemesi ya da beslenme yetersizlikleri gibi sebeplerle D vitamini eksikliği daha sık beklenir. Gebe ve emziren kadınlarda, kronik karaciğer ve böbrek rahatsızlığı olanlarda D vitamini düşüklükleri görebiliriz. Aynı zamanda obez bireylerde de fazla miktardaki yağ hücreleri D vitamini kullanımını engelleyebileceğinden D vitamini eksiklikleri gözlenebilir.
İyi ve dengeli beslenme D vitamini ihtiyacını karşılayabilir mi?
Günlük D vitamini ihtiyacını hayvansal ve bitkisel gıdalar ile sağlamak mümkün değildir. D vitamini içeriği nispeten daha yüksek olan somon, tuna, sardunya, maydanoz ve mantar gibi besinlerle günlük D vitamini ihtiyacımızın yalnızca yüzde 10’unu karşılayabiliriz. D vitamini güneş ışınları varlığında cildimizde sentezlenen bir hormondur. Maksimum D vitamini sentezi, güneş ışınlarının ülkemize en uygun açı ve dalga boyunda ulaştığı Mayıs-Ekim aylarında sağlanabilir. 11:00-15:00 saatleri arasında 15-20 dakika süreli cilde direk güneş ışını teması gerektirir. Bu zaman diliminde maksimum düzeyde sentezleyip depolayabildiğimiz D vitamini, ne yazık ki bütün yıl boyunca ihtiyacımızı karşılayamaz.
D vitamini eksikliği nasıl tespit edilir?
D vitamini düzeyi, kanda 25 (OH) vitamin D’ye bakılarak tespit edilir. 25 (OH) vitamin D düzeyi 20 ng/ml ve üzeri ise normal, 10–20 ng/ml arası ise yetersiz, 10 ng/ml’nin altı ise eksik olarak tanımlanır. Ancak D vitamininin kemik dışı etkilerinden yararlanabilmek için D vitamininin 30 ng/ml üzerinde olması gerekir.
D vitamini tedavisi nasıl olmalıdır?
Bireyin yaşam tarzı, fiziksel özellikleri, kronik hastalıkları, kullandığı ilaçlar, 25 (OH) vitamin D düzeyine göre D vitamini tedavi şekli belirlenmelidir. D vitamini normal seviyelerde bile olsa idame doz dediğimiz devam tedavisi gerekebilir. Yükleme yani yüksek doz tedavi mi, yoksa idame doz tedavi mi verileceği hekim tarafından kişiye göre bireyselleştirilmelidir.
‘GEREĞİNDEN FAZLA ALINMASI D VİTAMİNİ ZEHİRLENMESİNE SEBEP OLABİLİR’
D vitaminin fazla alınması zararlı mıdır?
Gereğinden fazla alınması D vitamini zehirlenmesine sebep olabilir. Kanda kalsiyum seviyeleri yükselip buna bağlı olarak böbrek taşı ya da böbrek hasarı gelişebilir. Bunlara sebep olmamak için hekim önerisine uygun olarak gerekli ve yeterli dozda D vitamini kullanılmalıdır.