Yaþýmýz ilerledikçe görme alanýmýz daralýyor, gözümüzde ve göz çevremizde sorunlar belirmeye baþlýyor. 40’lý yaþlarda yakýný iyi görememeye baþlýyoruz, katarakt ve göz tansiyonu gibi riskler beliriyor, yüzümüzdeki kýrýþýklýklarýn da ilk oluþtuðu yer yine göz çevremiz. Yaþla birlikte gözaltlarýnda torbalanma, üst göz kapaklarýnda sarkma ve göz kenarlarýnda “kaz ayaklarý” denen kýrýþýklýklar oluþunca bu kez çareler aramaya baþlýyoruz. Peki, hem iyi görüp hem de iyi görünmek için neler yapmalýyýz? Ne gibi önlemler ve tedavi yöntemleri uygulanabiliyor? Ýþte bu sorularýn ve daha fazlasýnýn cevabýný öðrenmek için özellikle katarakt, lazer ve göz estetiði tedavilerinde uzman bir cerrah, ayný zamanda týp öðrencilerini yetiþtiren bir bilim insaný olan Acýbadem üniversitesi Göz Kliniði Anabilim Dalý Baþkaný Prof. Dr. Banu Coþar ile Klass okurlarý için konuþtuk.

Banu Haným, yaþ almak gözlerimizi ve göz çevremizi nasýl etkiliyor?

 Yýllar geçtikçe, görme alanýmýz daralýyor. Renk hissimizde deðiþmeler oluyor: özellikle mavi ve mavi-yeþil tonlarýný ayýrt etme kabiliyetimiz düþüyor. Görüntülerdeki kontrast azalýyor. Gözyaþý salýnýmý azalýyor, göz kuruluðu oluþuyor. Kýrklý yaþlarda yakýný net görememeye baþlýyoruz. Gözümüzün içindeki lens þeffaflýðýný yitiriyor ve katarakt geliþiyor. Ayrýca sarý noktada (görme merkezinde) bozulma baþlýyor, glokom (göz tansiyonu) riski artýyor. Göz çevresi cildi, yüzümüzdeki kýrýþýklýklarýn ilk baþladýðý bölge... Bunun nedeni, göz çevresindeki cildin ince olmasý, altýnda yað dokusu olmamasý ve gülme gibi mimik hareketleri... Yaþla birlikte gözaltlarýnda torbalanma, üst göz kapaklarýnda sarkma ve göz kenarlarýnda “kaz ayaklarý” denen kýrýþýklýklar oluþuyor.

Göz ve göz çevremizi yaþlanma etkilerine karþý korumak mümkün mü?

Yaþlanmayý tamamen durduramayýz ama yavaþlatabiliriz. Göz için en önemli yaþlandýrýcý etkenlerden biri güneþin ultraviyole ýþýnlarý… Güneþ, gözümüzün hemen hemen tüm tabakalarýna zarar veriyor. Ultraviyolenin oluþturduðu baþlýca göz hastalýklarý arasýnda; gözde et geliþimi (pterjiyum), katarakt ve yaþa baðlý sarý nokta hastalýðý (görme merkezinde bozulma) yer alýyor. Göz çevresi cildini korumak için de güneþten korunmak çok önemli... Bunun için UV blokajý içeren bakým ve makyaj ürünlerini kullanýn. Güneþ gözlüðü seçerken göz çevresini de örten geniþ modelleri tercih edin. Haftada 2-3 kez balýk yemek ve sebze-meyve aðýrlýklý beslenmek göz kuruluðu ve sarý nokta hastalýðý için faydalý. Ayrýca diyetimizi, C vitamini, E vitamini, lutein, zeaksantin, çinko, bakýr, omega 3 gibi göze iyi gelen gýda takviyesi ve vitaminlerle de destekleyebiliriz.

40 yaþ sonrasý yakýn görüþ problemi için ne yapabiliriz?

40 yaþýndan sonra, okuma ve bilgisayarla çalýþma gibi yakýn mesafe görüþ gerektiren aktivitelerde zorlanmaya baþlarýz. Yaþa baðlý yakýný görememe problemine “presbiyopi” adýný veriyoruz. Yakýný göremiyorsanýz; gözlük, kontakt lens veya göz içi trifokal (akýllý) lens ameliyatý seçeneklerinden birini tercih edebilirsiniz.

Katarakt nedir? Tedavisi nedir?

Gözümüzün içindeki lensin þeffaflýðýný yitirmesine ve bir perde gibi görmeyi örtmesine “katarakt” diyoruz. Günümüzde kataraktýn tek tedavisi ameliyattýr. Katarakt ameliyatý sýrasýnda göz içine konan trifokal (akýllý) lensler sayesinde; yakýn-orta ve uzak mesafede gözlüksüz net görüþ saðlayabiliyoruz.

Göz kapaðý sarkmalarý ve gözaltý torbalarýndan nasýl kurtulabiliriz?

Göz kapaðýndaki sarkmalar ve torbalanmalar için “blefaroplasti” denen göz kapaðý estetik operasyonunu uyguluyoruz. Bu operasyon, genel anestezi gerektirmiyor; uyuþturucu damla ve iðne ile yapýlýyor. üst göz kapaklarý için toplam 40 dakika kadar, alt göz kapaklarý için de 50-60 dakika kadar sürüyor.

Göz çevresindeki koyu (mor) halkalar, kýrýþýklýklar ve torbalanmalar için ne yapabiliriz?

Göz çevrenizde cilt renginiz koyuysa; içinde “meyan kökü” ve “arnika” gibi beyazlatýcýlar içeren göz çevresi kremlerini düzenli kullanmanýz uygun olur. Gözaltýnýzda çökme ve mor halkalar mevcutsa, bunlar dolgu maddesi ile doldurulabilir. Bu uygulamaya “gözaltý ýþýk dolgusu” deniyor. Uygulama gözaltý bölgesi buz veya soðuk kompres ile soðutulduktan sonra, oturur pozisyonda iken yapýlýyor. Dolgu maddesi gözaltýna kanül ile veriliyor. Aðrýlý bir iþlem deðil. Göz çevresindeki kýrýþýklýklarý gidermede ise en yaygýn kullanýlan yöntem botulinum toksin… Göz çevresine yapýlan botulinum toksin iðneleri, geçici süre ile göz çevresinde “kaz ayaðý” denen kýrýþýklýklarý düzeltiyor. Bunu, göz çevresindeki mimik kaslarýný bloke ederek saðlýyor. Gözaltlarýnýzdaki þiþlikler için sabah soðuk kompres, daha sonra da dekonjestan (þiþlik alýcý) krem kullanabilirsiniz. Bu kremler göz torbalarýndaki kýlcal damarlarý büzüþtürerek, sürer sürmez þiþlikleri azaltýrlar. Tabii geçici bir süreliðine! Böyle bir uygulamayý alýþkanlýk haline getirmeyi önermiyoruz, sadece fotoðraf çekimi öncesinde veya özel günlerde kullanýlabilir. Eðer gözaltlarýnýz belirgin þekilde torbalý ise bu torbalardan kalýcý þekilde kurtulmak için blefaroplasti ameliyatý gerekir.