Orlando Carlo Calumeno, ilk tanýdýðýnýz anda zekasýna hayran kalacaðýnýz bir isim. Zamanla kendisini tanýdýkça bilgi birikimine, koleksiyoner yönüne, ileri görüþlülüðüne ve iþ dünyasýndaki yöneticiliðine büyük bir saygý duyuyorsunuz. 16 yaþýnda ilk kartpostal ile baþladýðý ve günümüze kadar devasa bir boyuta gelen Osmanlý efemera koleksiyonu ile dünyada bir ilki baþaran Orlando Carlo Calumeno, bu özel koleksiyonu sahibi olduðu Bizzamanlar Yayýncýlýk’tan çýkan kitaplarla da destekliyor. Orlando Carlo Calumeno, Koleksiyon ve Arþivi’ni müze haline getirmeyi kendisine hedef alan ünlü iþadamý bunun baþlangýcý olarak Niþantaþý Vali Konaðý Caddesi’nde açtýðý Galeri Birzamanlar ile de tarihe modern bir mimari içinde ýþýk tutmaya devam ediyor. Orlando Carlo Calumeno ile yoðun iþ yaþamýnda neler yaptýðýný, eþsiz koleksiyonunun özelliklerini, Birzamanlar Yayýncýlýk ve Galeri Birzamanlar’ýn özelliklerini Klass okurlarý için konuþtuk.

“Her zaman ayný prensibi kullanýyorum; baþarý var ise takým olarak baþarýlmýþtýr, baþarýsýzlýklarýn tamamýnda tek sorumlu benimdir. Bu prensip çalýþma arkadaþlarýma daha rahat çalýþabilme olanaðý sunarken bir anlamda da onlara gerektiðinde bir kalkan vazifesi görüyorum.”

“Toplamaya devam ettikçe her þeyin bir bütünü oluþturduðunu ve birbiriyle baðlantýlý olduðunu anladým. Bir anlamda “geçici bekçilik” görevimi Osmanlý efemerasýndan baþlayarak Osmanlý objelere yaymýþ oldum, sorumluluðum daha da büyüdü. Artýk geldiðimiz nokta da aktif olarak Orlando Carlo Calumeno Koleksiyon ve Arþivini Birzamanlar Yayýncýlýk ile beraber bir interaktif müzeye çevirme zamaný geldi.”

“Aile fertlerine takdim edilen istiklal madalyalarýný satanlarý anlayamadýðým gibi Osmanlý dönemi Türk bayraðýný da müzayede vasýtasý ile satmaya çalýþanlarý hiçbir zaman anlayamayacaðým ve her zamanda almaya devam edeceðim.”

“Orlando Carlo Calumeno Koleksiyon ve Arþivi dünya genelinde Osmanlý’da Ticaret ve Sosyal Yaþam ile kartpostal denildiðinde akla gelen ilk ve tek Koleksiyon olma özelliðini taþýmaktadýr.”

“Hali hazýrda Orlando Carlo Calumeno Koleksiyon ve Arþiv olarak Hollywood eksenli bir ABD film prodüksiyon firmasýna Osmanlý dönemi kostüm, giysi ve elbiseleri ile Osmanlý da sosyal ve ticaret yaþamlarý hakkýnda danýþmanlýk hizmeti vermekteyiz.”

“Birzamanlar Yayýncýlýk sürprizi ise 2019 yýlýnda sergi ve kitap ile taçlandýracaðý önemli bir projeyi 2020 yýlýnda ilk kez belgesel film niteliðinde hayata geçirecek olmasý. Böylece ilk kez Bir Zamanlar Yayýncýlýk dokümanter film segmentine “Tarihi derleme” (Historic Chronicle) belgeseli ile iddialý bir giriþ yapacaktýr.” 

“Kýsaca Galeri Bir Zamanlar müzemize geçebilene kadar bizim mini müzemiz olacak ve geçmiþimizin kültürel mozaiðini sizlere hoþ anýlarla yaþatmayý hedefleyecektir. Galeri Bir Zamanlar Niþantaþý’nda hayatýna baþlarken Bir Zamanlar Yayýncýlýk ofisleri de ayný mekana taþýnacaktýr, Teþvikiye’de Hak Pasajýnda bulunan Bir Zamanlar Yayýncýlýk sergi ve satýþ alaný da hizmetlerine devam edecektir.”

Orlando Bey, Net Holding’deki üst düzey yöneticiliðiniz ve kiþisel yatýrýmlarýnýzla birlikte inanýlmaz bir tempoya sahipsiniz. Bu kadar yoðun bir tempoda  yaþamýnýzý nasýl kurguladýðýnýzý öðrenebilir miyiz?

Hayatýmýn kurgusu belki de beni en çok zorlayan temel unsur. Sebebi ise Net Holding nezdinde iþimin yoðunluðu ve coðrafi olarak devamlý Asya, Kýbrýs, Karadað, Hýrvatistan, Bulgaristan, Arnavutluk, Sýrbistan ve Türkiye arasýnda yoðun þekilde mekik dokumama ilaveten ayný zamanda 19 yýldýr sürdürdüðüm 1907 Fenerbahçe Derneði Yönetim Kurulu aktif üyeliðim, Orlando Carlo Calumeno Koleksiyon ve Arþivi’nin aktif yönetimi, Birzamanlar Yayýncýlýk yayýnevim ve son olarak da Espor takýmým eklenince günün her saatini çok iyi planlamam mecburiyet oluyor. Annemin “Oðlum sen çocukken de hiper aktiftin, yerinde duramazdýn” demesinin sebebini þimdi anlayabiliyorum. 

Her iþim için ayrý ayrý not defterlerim ve her projem için ayrý ayrý çalýþma ekiplerim ve çalýþma arkadaþlarým mevcut. Takým çalýþmasý olmadan bunlara yetiþmem tabi imkan dahilinde olamazdý, takýmlarýmý oluþturan çalýþma arkadaþlarým geniþ yetkilere sahip, etkin denetimim altýnda. Her zaman ayný prensibi kullanýyorum; baþarý var ise takým olarak baþarýlmýþtýr, baþarýsýzlýklarýn tamamýnda tek sorumlu benimdir. Bu prensip çalýþma arkadaþlarýma daha rahat çalýþabilme olanaðý sunarken bir anlamda da onlara gerektiðinde bir kalkan vazifesi görüyorum. 

Unutmadan altýný çizmem gereken en önemli olgu ise Net Holding Kurucusu ve Yönetim Kurulu Baþkanýmýz Sn. Besim Tibuk’un bana saðladýðý sonsuz manevi destektir. Kendisi de Orlando Carlo Calumeno Koleksiyonunu ve Arþivi’ni büyütmek için beni sürekli teþvik ederken, tarihe olan ilgisi ve derin bilgisi sayesinde bizlere yaþattýðý keyifli ve uzun sohbetleri benim için tarihte özel yolculuklar olup ayný zamanda yönlendirici ve aydýnlatýcý olmaktadýr.  Ayný zamanda Birzamanlar Yayýncýlýk tarafýndan basýlan kitaplarýmýzý da ilgi ile takip eder ve Ýstanbul’da gerçekleþen sergilerimize de katýlarak bizleri her açýdan destekler. 

Yaþamýmýn kurgusunda ilk ve en önemli öncelik her zaman iþim olan Net Holding ve Merit International’dýr, artan zamaným eðer mevcut ise diðer aktivitelerime eþit oranda paylaþtýrmaya çalýþýrým. 24 saatim tamamen doludur, etkin planlamadan ödün vermem ancak her yere geç kalma sendromunu da henüz aþamadým, demek ki daha da iyi planlama yapmam lazým. Sosyal yaþamým þirket etkinliklerimiz ile sýnýrlýdýr, sosyal hayatým eþittir iþ hayatým, sosyal en önemli faaliyetim ise düþünün spordur. Tatil nedir tam olarak bilemiyorum, 15 gün tatil hayatýmda yaþanmamýþ olgudur. Yapabilenlere gýpta ile bakarým, benim tatil anlayýþým yaz döneminde hafta sonu 2 günlük dinlenmelerden ibarettir.    

“BU DEÐERLÝ KOLEKSÝYON VE ARÞÝVÝN GEçÝCÝ BEKçÝSÝ OLARAK UMARIM TEMEL VAZÝFEMÝ YERÝNE GETÝREBÝLÝRÝM VE EN KISA ZAMANDA MüZEMÝZ HAYATA GEçER”

Küçük yaþlardan beri oluþturduðunuz çok ciddi bir koleksiyona sahipsiniz. Koleksiyonunuz, Osmanlý imparatorluðu döneminde kullanýlan gündelik eþyalardan sarayda sultanlarýn sahip olduðu mücevherlere kadar geniþ bir yelpazeye sahip. Peki bu birikimi nasýl saðladýnýz ve Orlando Carlo Calumeno koleksiyonu ne zaman bir müze haline gelecek?

Osmanlý tarihi ve dönemin antikalarý Ýtalyan Levanten asýllý babamýn merak alanýydý. Sevgili babamdan öðrendiklerimle ve onun yönlendirmeleri ile ben de bu döneme ilgi duymaya baþlamýþtým. Kýsýtlý harçlýðýmla koleksiyonunu yapabileceðim tek þey o dönem kartpostallardý. Topladýkça bilgim de arttý. Filatelistlerin dükkanlarýnda aðýrlýklý olarak kartpostallar dururdu. Onlar için kartpostallarýn üzerindeki damga ve pul önemliydi. çoðu zaman da o pullarý çýkarmaya çalýþýrlardý. Bunu yaparken kartpostallar tahrip olurdu. Koleksiyonerlik, paranýzýn neye yettiðiyle çok baðlantýlý bir olay. O dönemde kartpostalla kimse ilgilenmezdi. Filatelistler yüzlerce kartpostalý yýðarlardý, pullarýný inceledikten sonra çoðunu çöpe atarlardý. Koleksiyonumun ilk parçalarýný bu çöplerden oluþturdum. Daha sonra da kýsýtlý imkanlarýmla efemera müzayedelerinden toplamaya baþladým. 

Orlando Carlo Calumeno Koleksiyon ve Arþivi’nin ilk kartpostalý ise 16 yaþýnda aldýðým bir kartpostaldýr, Ýstanbul’dan Bursa’ya gönderilmiþti. üzerindeki yazýyý okuyamadýðým için bana gizemli gelmiþti. Annem, ‘Bunu nereden buldun? Yazýlar Ermenice’ dedi. 1897 yýlýna ait bu kartpostalda; Ýstanbul’da yaþayan bir Ermeni kadýn, bebeðine süt veren kýz kardeþine göðsü için çatlamalara karþý ev yapýmý merhem tarifi veriyordu. Ve büyük yolculuk bu þekilde baþladý. Bu kartpostalý görene kadar Ermenice harflerin nasýl olduðunu bilmezdim, annemin kökenleri Anadolu Ermenileri olduðu için tabi çok hoþuna gitmiþti. Böylece kartpostallar ile maceram baþladý. Daha sonra üstü yazýlý, ilginç, azýnlýk aðýrlýklý kartpostallarý toplamaya baþladým. Anadolu kartpostallarýyla devam ettim. Neden derseniz kimse Anadolu kartpostallarý ile ilgilenmediði için ve o dönem birikimlerimin buna yeterli olduðu için. 

Kartpostallar ile baþlayan koleksiyonum zamanla dev bir Osmanlý Efemera dünyasýna dönüþtü, efemera üzeri basýlý evrak demek. ‘Orlando hep Osmanlý azýnlýk toplar’ diye bilindiði için Osmanlý Dönemi’ne ait azýnlýklarla ilgili her þey bana gelmeye baþladý. Kitaplar, mecmualar, gazeteler, evraklar, diplomalar, karneler, pasaportlar, tapular, sigorta poliçeleri, fotoðraflar, albümler, afiþler, biletler, faturalar, kartvizitler, mektuplar ve zarflar kartpostallarla birlikte geliyordu.  Bu da bana büyük bir keyif ve heyecan vermeye baþladý.

Zarflarýn üzerinde yer alan þahýs ve þirket kaþeleri, dönemin sosyal hayatýný anlatan mektuplar, faturalardaki sanatsal tasarým, her kartpostalýn büyüleyici, sizi o zamana taþýyan nostaljik kareleri derken aniden Osmanlý gündelik yaþam objelerini de toplamaya baþladým.  Ýlk önce zaman içinde yitirdiðimiz iþ kollarý ile ilgili objeler toplarken daha sonra Osmanlý dönemi evlerde gündelik kullanýlan eþyalara da geçtim. Osmanlý dönemi küpler, seramikler, porselenler, halýlar, gazoz, soda, bira, raký þiþeleri, tabaklar, bardaklar, bakýrlar, giysiler, takýlar, kahve ve çay takýmlarý, tütün kutularý, sigaralýklar, divitler, teneke kutular derken aklýnýza gelebilecek, üzerinde Osmanlý karakteri taþýyan her objeyi bünyemize almaya baþladým. Toplamaya devam ettikçe her þeyin bir bütünü oluþturduðunu ve birbiriyle baðlantýlý olduðunu anladým. Bir anlamda “geçici bekçilik” görevimi Osmanlý efemerasýndan baþlayarak Osmanlý objelere yaymýþ oldum, sorumluluðum daha da büyüdü. 

Artýk geldiðimiz nokta da aktif olarak Orlando Carlo Calumeno Koleksiyon ve Arþivini Birzamanlar Yayýncýlýk ile beraber bir interaktif müzeye çevirme zamaný geldi. Yer ve mekan arayýþlarýmýz sürüyor ancak takdir edersiniz Ýstanbul taþý topraðý altýn statüsünde olduðundan arzu edilen bölgelerde olasý müze imkaný sunan gayrimenkuller halen bütçemizin dýþýnda ve sonuç olarak Orlando Carlo Calumeno Koleksiyon ve Arþivi’nin tek finansal sponsoru halen benim. Arzum ve isteðim uygun þartlar yerine geldiðinde bu büyüleyici ve geniþ yelpazeye sahip eþsiz Osmanlý Koleksiyon ve Arþivi’mi müzeye çevirebilmek ve bu sayede Osmanlýyý güçlü kýlan ve Anadolu’muzun temelini oluþturan kaybettiðimiz çok renkli, çok sesli geçmiþimizin kültürel mozaiðini herkese sunabilmek ve hatýrlatabilmek. Bana kalsa müze için dün bile geç kaldýk. Evet maalesef her geçen gün geç kalmaya devam ediyoruz. Bu deðerli Koleksiyon ve Arþivin geçici bekçisi olarak umarým temel vazifemi yerine getirebilirim ve en kýsa zamanda müzemiz hayata geçer.

Koleksiyondaki her bir parça insaný alýp sahip olduðu gerçek dönemine götürüyor. Peki, sizin için “gözdem” dediðiniz parçalar nelerdir?

çok net olarak Osmanlý Dönemi Anadolu Kartpostallarým ve Osmanlý döneminden baþlayan erken Cumhuriyet dönemine giden Türk bayraklarým diyebilirim. Kartpostallarým ilk göz aðrým ve sonsuz bitmeyecek engin bir deniz. Osmanlý kartpostallarý gerçekten sonsuz koleksiyonunu yapabileceðiniz ve hala bugün bile beni þaþýrtabilecek yeni kartpostallar ekleyebildiðim uçsuz bucaksýz geniþ deniz. Hiç ummadýðýnýz yerlerden beklenmeyen Anadolu kartpostallarý çýkabiliyor. örneðin Danimarka baskýsý Elazýð bölgesinde yer alan Danimarka misyonu 12 kartlýk serisi beni çok þaþýrtmýþtý. Anadolu’nun göbeðinde 1900’lerin baþýnda Danimarkalý hemþireler benim için açýkça beklenmedik idi. 

Türk bayraklarýmýn da benim için yeri çok özeldir. Farklý ebat ve boyutlarda farklý dönemlere ait el yapýmý çoðu keten üzeri 1850-1930 dönemini kapsayan bayraklarýmýzdan 10 adeti ofisimde yer alýrken büyük ebatta olanlar dahil 100’e yakýn bayraðýmýz ise özenle arþive alýnmýþtýr. Müzayedelerde dayanamadýðým parçalarýn baþýnda yer alýrlar. Aile fertlerine takdim edilen istiklal madalyalarýný satanlarý anlayamadýðým gibi Osmanlý dönemi Türk bayraðýný da müzayede vasýtasý ile satmaya çalýþanlarý hiçbir zaman anlayamayacaðým ve her zamanda almaya devam edeceðim.

Fotoðraflar: Mert Can Alþahin

Devamý ve daha fazlasý Klass Magazin Nisan sayýsýnda..